Każda dyscyplina naukowa stosuje właściwą sobie metodę badania i prezentacji analizowanej rzeczywistości. Odnosi się to także do nauk ekonomicznych, a w szczególności marksistowskiej ekonomii politycznej, która będąc składowa częścią całego systemu marksizmu posługuje się najogólniejszymi założeniami metodologicznymi tego systemu. Metodą badania obiektywnej rzeczywistości jest dla marksistów dialektyka materialistyczna, znajdująca wszechstronne zastosowanie także w procesie badania zjawisk ekonomicznych. W. Lenin podkreślał, że dla klasyków marksizmu najważniejsze było „zastosowanie dialektyki materialistycznej do przekształcenia całej ekonomii politycznej od jej podstaw”. materialistycznej dialektyki w badaniach procesów i zjawisk ekonomicznych oznacza przede wszystkim, że dyscyplina nasza traktuje te zjawiska i procesy w ich wzajemnej zależności i uwarunkowaniu. Bada je w powiązaniu z całokształtem warunków społeczno-ekonomicznych, na gruncie których wyrastają, rozwijają się i zanikają. Na przykład nie można zrozumieć zjawiska kryzysów i nadprodukcji w gospodarce kapitalistycznej bez uwzględnienia szeregu stron i procesów w tej gospodarce, takich jak konkurencja, mechanizmy reprodukcji, bez uwzględnienia głównego celu działalności gospodarczej w kapitalizmie itp.